اگر شما هم از چینوچروکهای صورتتان رنج میبرید، احتمالا تا به حال به بوتاکس دیسپورت به عنوان راه درمانی فکر کردهاید. اگرچه بوتاکس روش غیرتهاجمی و ایمنی محسوب میشود، اما ممکن است عوارضی هم داشته باشد. بنابراین اگر علاقهمند به استفاده از بوتاکس هستید اما در مورد عوارض آن نگرانی دارید، با ادامه این مطلب همراه باشید تا بیشتر با عوارض تزریق بوتاکس آشنا شوید.
بوتاکس چیست؟
پیش از آنکه به سراغ عوارض بوتاکس برویم، بیایید نگاهی داشته باشیم به چیستی بوتاکس. بوتاکس از روشهای غیر جراحی زیبایی به شمار میرود که با فلج کردن موقتی عضلات به رفع عارضههای پوستی کمک میکند. در این روش از مادهای سمی که شکل تغییریافته باکتری کلستریدیوم بوتولینوم است، برای فلج کردن موقتی عضلات استفاده میشود. مکانیسم اثر این ماده به این صورت است که با اثرگذاری بر گیرندههای عصبی موجود در ماهیچهها و عضلات از منقبض شدن آنها جلوگیری میکند. همین فرایند موجب رفع چینوچروکها در نواحی مورد تزریق و رسیدن به نتیجهی دلخواه شما خواهد شد. اثر بوتاکس معمولا 7 تا 10 روز طول میکشد تا خود را نشان میدهد و برای یک بازهی زمانی 6 تا 8 ماهه دوام و ماندگاری دارد.
آیا بوتاکس عوارض دارد؟
از آنجا که بوتاکس روشی غیرتهاجمی محسوب میشود، میتوان گفت به خودی خود عوارضی ندارد. عوارض بوتاکس بیشتر زمانی خود را نشان میدهد که در مراکز نامعتبر و توسط شخص غیرمتخصص انجام گرفته باشد. دوز مناسب دارو و میزان تخصص فرد تزریق کننده از عوامل بسیار مهم در اثرگذاری بوتاکس به صحیحترین شکل ممکن محسوب میشوند که نباید از آن غافل شد. بنابراین در قدم اول باید توجه داشته باشید که تزریق بوتاکس را فقط در مراکز تخصصی پوستومو و زیر نظر پزشک متخصص انجام دهید. در قدم بعدی لازم است از عوارض احتمالی بوتاکس اطلاعات درستی داشته باشید تا در مواجهه با آنها دچار نگرانی نشوید. عوارضی که ممکن است به صورت موقت و در اثر تزریق بوتاکس تجربه کنید شامل درد، قرمزی، خارش، سوزش، تهوع و بعضی علائم دیگر است که عمدتا موقت و زودگذر بوده و جای نگرانی ندارند. در ادامه به بررسی تک تک این عوارض و علل ایجاد آنها میپردازیم:
- تغییر رنگ پوست (قرمزی)
قرمزی پوست از شایعترین عوارض هر روش درمانی مرتبط با پوست و به ویژه بوتاکس به شمار میرود. قرمزی و تورم ناشی از تزریق بوتاکس معمولا موقتی بوده و بعد از یک بازهی زمانی چند ساعته برطرف میشوند. میزان مادهی تزریقی، پهنای سوزن مورد استفاده در فرایند بوتاکس و میزان تخصص پزشک شما، نقش کلیدی در میزان قرمزی برجای مانده روی پوست دارد. بنابراین مراجعه به پزشکی که از تجربهی کافی برخوردار است به همراه استفاده از سوزنهای متناسب و میزان صحیح مادهی تزریقی به کاهش این علائم کمک زیادی خواهد کرد.
- سردرد و تهوع
سردرد و تهوع دومین عارضهی شایع در بوتاکس محسوب میشود. این دو عارضه بیشتر در کسانی که برای اولین بار اقدام به تزریق بوتاکس کردهاند، مشاهده شده است. عوارضی که بسیار خفیف بوده و نیازی به نگرانی ندارند. علت قطعی برای این عارضه مطرح نشده اما میتوان گفت استرس و سابقهی میگرن از عوامل مؤثر در ایجاد این عوارض هستند. اگر سردرد و تهوع بعد از چند ساعت یا چند روز برطرف نشد، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
- درد
اگرچه بوتاکس فرایند دردناکی محسوب نمیشود، اما تفاوتهای فردی در میزان تحمل درد نقش تعیین کنندهای در میزان دردناک بودن این فرایند دارد. برای مثال اگر به صورت کلی تحمل کمی در برابر درد دارید، ممکن است بوتاکس را تجربهای دردناک تلقی کنید. اما باید بدانید عموم کسانی که از روش درمانی بوتاکس استفاده کردهاند، آن را دردناک نمیدانند. در هر حال، میتوانید با مشورت پزشک خود قبل از انجام بوتاکس مسکن مصرف کنید یا با استفاده از کرمهای بیحسی موضعی یا کمپرس یخ بعد از تزریق درد خود را کاهش دهید.
- کبودی
اگر بعد از تزریق بوتاکس متوجه کبودی شدید، نگران نشوید چرا که کبودی هم از عوارض قابل پیشبینی بوتاکس در صورت عدم تخصص کافی فرد تزریق کننده محسوب میشود. کبودی معمولا به دلیل پاره شدن رگهای خونی در محل تزریق اتفاق میافتد. احتمال این اتفاق زمانی بیشتر میشود که فرد تزریقکننده تخصص و مهارت کافی در شناخت محل رگهای خونی و به طور کلی محل صحیح تزریق بوتاکس نداشته باشد. علاوه بر تخصص پزشک، چند راهکار ساده قبل از بوتاکس به پیشگیری از این عارضه کمک میکند:
- خودداری از مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (مثل ژلوفن) حداقل 7 روز قبل از تزریق
- خودداری از مصرف آسپرین حداقل 7 روز قبل از تزریق
- استفاده از کرمهای حاوی ویتامین K
عوارض بوتاکس در درازمدت چیست؟
همانطور که گفتیم، عوارض بوتاکس معمولا موقتی است و بعد از یک دورهی زمانی کوتاهمدت کاملا برطرف میشود. تا کنون تحقیقات جامعی برای بررسی عوارض بوتاکس در درازمدت صورت نگرفته است. با این حال تحقیقاتی در سال 2015 روی افرادی که به صورت مرتب و هر 6 ماه یکبار از بوتاکس استفاده میکردند انجام شد. نتایج این تحقیقات نشان داد که عوارض جانبی بوتاکس در طول زمان افزایش پیدا نمیکند و افراد در درازمدت نتایج بهتری از این درمان به دست میآورند. تحقیقات دیگری در این زمینه نشان داد که اثرات جانبی بوتاکس بعد از دهمین یا یازدهمین تزریق ممکن است خود را نشان دهد. عوارض جدی بوتاکس به شدت نادر هستند و شیوع بسیار کمی دارند، مانند افتادگی پلک که کاملا موقت و قابل رفع است.
عوارض بوتاکس پیشانی
عضلات پیشانی حساسیت بسیار زیادی به بوتاکس دارند. بنابراین همواره باید از دوزهای پایین بوتاکس برای رفع چینوچروکهای پیشانی استفاده کرد. افتادگی پلک و ابرو از شایعترین عوارض بوتاکس پیشانی محسوب میشوند. اگر محل تزریق در پیشانی پایینتر از حد معمول باشد، میتواند به افتادگی پلک و ابرو منجر شود. این عارضه که بیشتر به دلیل عدم تخصص کافی فرد تزریقکننده رخ میدهد، معمولا موقتی بوده و بعد از گذشت چند هفته ازبین میرود.

عارضهی دیگری که در اثر بالا بودن دوز بوتاکس پیشانی ممکن است ایجاد شود، بیاحساس شدن چهره است که به آن Frozen look هم میگویند. همانطور که گفته شد، عضلات پیشانی بسیار حساس هستند و میزان زیاد دوز بوتاکس میتواند حالتی غیر طبیعی به صورت شما بدهد. مراجعه به یک پزشک متخصص میتواند نگرانی از این عارضه را تا حد زیادی برطرف کند.
عوارض بوتاکس زیر بغل
درمان چینوچروکهای پوستی تنها کاربرد بوتاکس محسوب نمیشود. اخیرا از بوتاکس به عنوان راه درمانی برای رفع تعریق بیش از اندازه زیر بغل هم استفاده میشود. نحوهی اثرگذاری و مدت زمان بوتاکس زیر بغل تقریبا هیچ تفاوتی با سایر نواحی بدن ندارد. خشک شدن زیر بغل تقریبا 10 روز بعد از تزریق شروع شده و اثرات آن حدودا 6 تا 8 ماه ادامه پیدا خواهد کرد. بوتاکس زیر بغل هم مانند بوتاکس سایر نواحی بدن عوارض چندانی ندارد. درد، سوزش، تورم و تعریق در محلهایی غیر از زیر بغل از عوارضی هستند که ممکن است فرد تزریقکننده تا چند روز بعد از تزریق آنها را تجربه کند.

مراقب بوتاکسهای نامرغوب باشید!
مرغوبیت بوتاکس مورد استفاده در تزریق از عوامل بسیار مهم در نوع اثرگذاری آن است. بنابراین، برای رسیدن به نتیجهی دلخواه و جلوگیری از عوارض منفی بوتاکس باید از جنس مادهی آن اطمینان حاصل کنید. تنها نمونهی معتبر بوتاکس که در حال حاضر مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران به شمار میرود، دارویی به نام دیسپورت ساخت کشور انگلستان است. این روزها به خصوص به دلیل تحریمها، باید مراقب نمونههای نامرغوب این مواد باشید. تزریق انواع بوتاکسهای نامرغوب به گزارش وزارت بهداشت ممکن است منجر به بروز آلرژی، تنگی نفس یا حتی شوک در شخص استفاده کننده شود. بنابراین علاوه بر مراجعه به مطب و پزشک متخصص، از نوع بوتاکس تزریقی قبل از انجام آن اطمینان حاصل کنید.
راهکارهای مقابله با عوارض بوتاکس
با توجه به آنچه گفته شد، بوتاکس اگر توسط پزشک متخصص و در مطب معتبر انجام شود، عوارض چندانی نخواهد داشت. عوارض پیشبینی شده هم اغلب موقتی بوده و به ندرت عوارض جدی و پایداری برای بوتاکس گزارش شده است. با این وجود با چند راهکار ساده میتوان عوارض بوتاکس را به حداقل رساند:
قبل از تزریق بوتاکس بهتر است:
- در مورد سوابق بیماریتان با پزشک خود صحبت کنید، چرا که بعضی بیماریها مانع انجام بوتاکس هستند.
- مصرف بعضی داروها از جمله آسپرین، پروفن، آنتیبیوتیک، داروهای قلبی و عصبی را قبل از تزریق قطع کنید.
- از مصرف داروهایی که خون را رقیق میکنند خودداری کنید.
- در مورد پزشک و مطبی که برای تزریق قصد مراجعه به آن را دارید، تحقیقات کافی انجام دهید.
بعد از تزریق بوتاکس بهتر است:
- به مدت 24 ساعت ورزش نکنید، چرا که ممکن است موجب پخش شدن مادهی آن در سراسر بدن شود.
- برای کاهش کبودی و التیام درد از کمپرس یخ استفاده کنید.
- در صورت بروز درد از داروهای مسکن مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنید.
در نهایت باید گفت بوتاکس روشی ایمن و غیرتهاجمی برای درمان چینوچروکهای پوستی به شمار میرود. میزان تخصص پزشک معالج، درجهی اعتبار مطبی که به آن مراجعه میکنید و در نهایت مرغوبیت مادهی بوتاکس تأثیر بسیار زیادی در رضایتبخش بودن نتیجهی این روش درمانی و کاهش عوارض آن دارد. بنابراین با انتخابی سنجیده میتوان به نتیجهای مطلوب و در عین حال با عوارض جانبی کمتر دست پیدا کرد.